Η κατάθλιψη ως ψυχική διαταραχή και η αντιμετώπιση της μέσα από την ορθόδοξη πατερική ψυχοθεραπεία. Μέρος Α΄

Η κατάθλιψη ως ψυχική διαταραχή και η αντιμετώπιση της μέσα από την ορθόδοξη πατερική ψυχοθεραπεία.

Μέρος Α΄

(Δημοσιεύθηκε στην «φωνή του Λεοντίτου» τ.46 Ανοιξη 2013)

Στην εποχή του υλισμού, της ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας καθώς και την απαξίωση των ηθών , ο άνθρωπος έχει αποπροσανατολιστεί από τον σκοπό για τον οποίο υπάρχει στον κόσμο αυτό. Η ψυχοσύνθεση του ανθρώπου αποτέλεσε και αποτελεί  αντικείμενο μελέτης και έρευνας τόσο από την Ιατρική , ήδη ο Ιπποκράτης τον 4^ο μΧ αιώνα περιέγραψε με λεπτομέρεια την κατάθλιψη, όσο και από την Ψυχολογία και την Θεολογία. Η επιστήμη της Ψυχολογίας στα αίτια που δημιουργούν  την ψυχική διαταραχή της κατάθλιψης τοποθετεί διάφορα γεγονότα που σηματοδοτούν την ζωή ενός ανθρώπου, όπως  για παράδειγμα στην περίπτωση μιας σημαντικής απώλειας ή θανάτου ενός αγαπημένου προσώπου, αυξημένου στρες ή μιας δευτερογενούς αντίδρασης ασθενών με οργανικά ή ψυχιατρικά προβλήματα. Το 1977 οι Robert& Lamontagne θέλοντας να ορίσουν σε γενικές γραμμές την κατάθλιψη την αναφέρουν ως μια κατάσταση παθολογικής θλίψης που συνοδεύεται από σημαντική μείωση του αισθήματος προσωπικής αξίας και από την επώδυνη συνείδηση της επιβράδυνσης των νοητικών, ψυχοκινητικών και οργανικών διαδικασιών. Λόγω της έλλειψης ενός λειτουργικού ορισμού , η κατάθλιψη ορίζεται κατά κύριο λόγο από τοις  ψυχολογικές , συμπεριφορικές , γνωστικές και βιολογικές εκδηλώσεις της. Τα συμπτώματα της κατάθλιψης μπορούν σε γενικές γραμμές να κατηγοριοποιηθούν ως εξής:

Συμπτώματα σχετικά με το συναίσθημα(λύπη, θλίψη,  άγχος ,ενοχές , θυμός, εχθρότητα .)

Συμπτώματα συμπεριφοράς : διέγερση ,καταθλιπτικό προσωπείο και στάση σώματος , ψυχοκινητική επιβράδυνση , κλάμα και απόπειρες αυτοκτονίας.

Συμπτώματα σχετικά με την στάση απέναντι στον ίδιο τον εαυτό και στο περιβάλλον: αυτομομφή, χαμηλή αυτοεκτίμηση αισθήματα ανημπορίας, απελπισίας , σκέψεις θανάτου και αυτοκτονίας.

Συμπτώματα γνωστικής εξασθένησης: μειωμένη ικανότητα σκέψης και αδυναμία συγκέντρωσης.

Συμπτώματα σχετικά με οργανικές αλλαγές : απώλεια όρεξης, διαταραχή ύπνου και παράπονα για οργανικά προβλήματα. 

Οι Πατέρες της Εκκλησίας συχνά μέσα από τα κείμενα τους αναφέρονται στην κατάθλιψη , την λύπη και την μελαγχολία και χρησιμοποιούν τον γενικότερο όρο αθυμία όταν αναφέρονται σε αυτή. Ο Αγ. Ιωάννης ο Χρυσόστομος είχε δύο ανθρώπους στο περιβάλλον του , τον φίλο του Σταγείριο και την συνεργάτιδα του Οσία Ολυμπιάδα, οι οποίοι αν και ενάρετοι όπως ο ίδιος αναφέρει έπασχαν από την αθυμία και τους απευθύνει πλήθος μακροσκελών επιστολών προκειμένου να τους βοηθήσει. Οι Πατέρες μας εξηγούν με σαφήνεια ποια είναι τα είδη της αθυμίας και την περιγράφουν με τα μελανότερα χρώματα. Την θεωρούν αφόρητη κατάσταση , την χειρότερη από όλες τις δοκιμασίες ακόμα και από αυτόν τον θάνατο. Εξηγούν αναλυτικά τις αιτίες και ότι μέσα από αυτές μπορούμε να καθρεπτίσουμε τον εαυτό μας και να εντοπίσουμε το πρόβλημα.Και από τον εντοπισμό του προβλήματος να οδηγηθούμε στην θεραπεία και την απαλλαγή μας από αυτή. Μας περιγράφουν ποιες είναι οι συνέπειες της αθυμίας στη ζωή μας και γιατί την επιτρέπει ο Θεός. Στέκονται πολύ στην αντιμετώπιση της . Τονίζουν πως σαφώς η αθυμία  θεραπεύεται ευκολότερα από τα πάθη και προτείνουν τις λύσεις οι οποίες είναι κυρίως πνευματικές:  Ο άνθρωπος για να θεραπευτεί από αυτή θα πρέπει να μην θελήσει να της παραδοθεί. Η εμπιστοσύνη της υπάρξεως του στον Θεό και η καταφυγή του στην Θεϊκή σκέπη και προστασία. Η αίσθηση αηδίας για την αθυμία και η άμεση εκδίωξη της μέσα από την ψυχή. Οι λογικές σκέψεις και η προσευχή καθώς και η μελέτη και ακρόαση του Θείου Λόγου. Τας παρηγορητικά λόγια των  άλλων και η Χάρη του Αγίου Πνεύματος μέσα από το μυστήριο της Μετανοίας και την Θεία Ευχαριστία. Με καρτερική υπομονή και παντελή έλλειψη ολιγοψυχίας.  Η Ψυχολογία αντίστοιχα μέσα από έρευνες  προτάσσει τα όσα οι Πατέρες θεραπευτικά κινούμενοι προτείνουν με την δική της επιστημονική ορολογία.

Στο σήμερα έχουμε ανάγκη επαναευαγγέλισμου και ενασχολήσης με την Ορθόδοξη Πατερική γραμματεία ουτως ώστε να μπορούμε να αντλούμε από αυτή λύσεις των προβλημάτων μας και απαντήσεις στις έρευνες  μας.